Οι κλιματικοί στόχοι της Ευρώπης
Οι κατασκευές θεωρούνται από τους πιο επιδραστικούς τομείς στον πλανήτη. Εκτιμάται ότι οι κατασκευές, τα υλικά και τα κτίρια είναι υπεύθυνα για το 39% περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2 στο περιβάλλον.
Στην Ελλάδα το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να υποτιμηθεί, ιδίως από τη στιγμή που το κτιριακό απόθεμα είναι παλαιό, με περισσότερα από τα μισά κτίρια κατοικιών να έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1970, με αποτέλεσμα να μην είναι ενεργειακά αποδοτικά και ως εκ τούτου, να έχουν υψηλό αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Η Ευρώπη, η οποία ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, αποφάσισε να αναλάβει δράση για να μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που παράγεται από τον κτιριακό τομέα, με μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στη βελτίωση της βιωσιμότητας και της ενεργειακής της απόδοσης.
Ένα από τα αυτά είναι η δέσμη μέτρων “Fit for 55”, μια σειρά κανονισμών που θα εισαχθούν για τη μείωση των εκπομπών από διάφορους βιομηχανικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευών, με σκοπό την αναθεώρηση και την επικαιροποίηση των κανονισμών της ΕΕ, καθώς επίσης για την εφαρμογή νέων πρωτοβουλιών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές της ΕΕ είναι σε ευθυγράμμιση με τους κλιματικούς στόχους, που έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στόχος της δέσμης μέτρων είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55%, σε σχέση με εκείνες του 2019 έως το 2030, ώστε να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Μέρος αυτής της δέσμης μέτρων είναι η οδηγία της ΕΕ για τις πράσινες κατοικίες: ένα μέτρο που προτάθηκε από το Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Η “Ενεργειακή Οδηγία για την απόδοση των κτιρίων” (EPBD), εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα μέσα Μαρτίου και έχει σχεδιαστεί για την αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της ΕΕ και τη βελτίωση της ενεργειακής του απόδοσης.
Η οδηγία για τις πράσινες κατοικίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σκοπεύει να μειώσει τις επιβλαβείς εκπομπές κατά 55%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, έως το 2030 και να επιτύχει μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Το κείμενο ορίζει ότι όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών από το 2028, ενώ τα υφιστάμενα θα πρέπει να επιτύχουν ενεργειακή κλάση Ε έως την 1η Ιανουαρίου 2030 και D έως το 2033.
Για τη θέρμανση, προβλέπεται η απαγόρευση της χρήσης ορυκτών καυσίμων έως το 2035 και η κατάργηση των επιδοτήσεων για την εγκατάσταση λεβήτων ορυκτών καυσίμων μόλις από το 2024.
Για τη μείωση της κατανάλωσης, προβλέπονται μέτρα όπως η θερμομόνωση του κτιριακού κελύφους (δάπεδα, οροφές, τοιχοποιίες), η εγκατάσταση ηλιακών πάνελ και η αντικατάσταση λεβήτων και κουφωμάτων.
Από τον Ιανουάριο του 2026 θα υπάρχει η υποχρέωση κατασκευής των κτιρίων ΖΕΒ (κτίρια μηδενικού ενεργειακού ισοζυγίου) για νέα κτίρια που ενοικιάζονται, διαχειρίζονται ή ανήκουν σε δημόσιους φορείς. Στα υπόλοιπα κτίρια η προθεσμία είναι το 2028.
Η υποχρεωτική ενεργειακή μετάβαση θα δημιουργήσει σίγουρα μια πρωτοφανή ροή επενδύσεων στην Ελλάδα. Σκεφτείτε μόνο τις σημαντικές βελτιώσεις στη μόνωση των υφιστάμενων κτιρίων που θα καταστούν αναγκαίες, επειδή αυτά είναι ανεπαρκώς ή καθόλου μονωμένα και συνεπώς ιδιαίτερα ενεργοβόρα, οι οποίες θα αποτελέσουν μια νέα ευκαιρία ανάπτυξης για τον κτιριακό τομέα αλλά και για το EPS, ως υλικό ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας αγοράς που αναζητά βιώσιμες λύσεις.
Ο ρόλος του EPS για την βιωσιμότητα των κτιρίων
Το EPS είναι ένα ελαφρύ υλικό, αποτελούμενο κατά 98% από αέρα, μη τοξικό, αδρανές, χωρίς επικίνδυνες για την υγεία ορυκτές ίνες, αλλά κυρίως με υψηλή θερμομονωτική ικανότητα. Η θερμική του αγωγιμότητα είναι στην πραγματικότητα πολύ χαμηλή, με μέσες τιμές μεταξύ 0,033 και 0,037 W/mk ανάλογα με την πυκνότητα. Στις εκδόσεις με βελτιωμένη θερμική αγωγιμότητα μπορεί να είναι πολύ χαμηλότερη: 0,029/0,031 W/mk. Αυτή η παράμετρος είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή απόδοση: η χρήση του EPS στη μόνωση κτιρίων βελτιώνει την απόδοσή του, μειώνοντας την κατανάλωση θέρμανσης το χειμώνα και ψύξης το καλοκαίρι.
Χάρη σε αυτά τα χαρακτηριστικά, το EPS χρησιμοποιείται σε όλα τα μέρη ενός κτιρίου που έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι μηδενικών εκπομπών, ιδίως στα δάπεδα, τις οροφές, τα δώματα και τις τοιχοποιίες.
Η οροφή, η στέγη και το δώμα είναι ένα πραγματικά σημαντικά στοιχεία για το θερμικό ισοζύγιο ενός κτιρίου. Για την ακρίβεια, η θερμότητα τείνει να κινείται προς τα πάνω και περισσότερο από το ένα τρίτο της ενέργειας χάνεται μέσω μιας ανεπαρκώς μονωμένης οροφής ή στέγης ή δώματος. Εάν αυτή είναι καλά προστατευμένη με τον κατάλληλο τύπο EPS, επιτρέπει όχι μόνο υψηλή άνεση διαβίωσης αλλά και εξοικονόμηση ενέργειας: η ζήτηση για καύσιμα είναι μικρότερη, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα CO2 είναι χαμηλότερες και το κόστος θέρμανσης μειώνεται. Να σημειωθεί ότι το EPS είναι το πλέον κατάλληλο για κάθε είδος οροφής, στέγης, δώματος, καθώς επίσης για κάθε είδος τεχνικής που θα εφαρμοστεί και αποτελεί διεθνώς την τεχνοοικονομικά βέλτιστη λύση!
Όσον αφορά τους κατακόρυφους εξωτερικούς και εσωτερικούς τοίχους, οι πλάκες EPS χρησιμοποιούνται λόγω της ικανότητάς τους να μονώνουν τόσο θερμικά όσο και ηχητικά.
Στη μόνωση τοίχων, το EPS μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του ή ως αναπόσπαστο μέρος πιο σύνθετων συστημάτων, όπως τα ETICS και τα ICF (Insulated Concrete Forms).
Για όλες τις εφαρμογές με EPS θα πρέπει να εφαρμόζονται τα εθνικά και ευρωπαϊκά πρότυπα.
Μιλώντας για μονώσεις, πάνω από το 80% των μονωμένων κτιρίων χρησιμοποιούν EPS ως μονωτικό υλικό.
EPS – Το υλικό με τις ποιο χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Τα κτίρια μηδενικών εκπομπών έχουν σχεδιαστεί για να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, συνεπώς είναι σημαντικό τα δομικά υλικά να είναι περιβαλλοντικά βιώσιμα.
Ο ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π ασχολείται εδώ και καιρό με το θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του EPS, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του.
Δεδομένου ότι τα προϊόντα EPS είναι ένα από τα λίγα δομικά υλικά που είναι κατασκευασμένα έτσι, ώστε όχι μόνο να υπερκαλύπτουν το όριο ζωής του κτιρίου, αλλά και να είναι δυνατή η επαναχρησιμοποίησή τους μετά την αποδόμηση του κτιρίου, καλύπτονται από περιβαλλοντικές δηλώσεις βιωσιμότητας (EPDς), με βάση τα ισχύοντα πρότυπα και τους κανόνες – την εκπλήρωση των απαιτήσεων οικολογικής συμβατότητας και μακροχρόνιας διάρκειας ζωής του EPS.
Η δέσμευση για την επίτευξη των κλιματικών στόχων
Η δράση αυτή πραγματοποιείται, στα πλαίσια του EUMEPS. Ακριβώς για το σκοπό αυτό, η ΕΕ διοργάνωσε τον περασμένο Απρίλιο στις Βρυξέλλες την εκδήλωση “EPSolution!”, μια συνάντηση που επεκτάθηκε σε ενδιαφερόμενους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού και θεσμικούς συνομιλητές, όπου συζητήθηκε ο ρόλος του EPS, ως μονωτικού υλικού, στη διαδικασία μετάβασης προς την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ευρώπης έως το 2050.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης στις Βρυξέλλες, παρουσιάστηκαν επίσης μέθοδοι ανακύκλωσης EPS, καθώς και στοιχεία από τη μελέτη Conversio, η οποία εκτιμά ότι το 2021 συλλέχθηκαν στην Ευρώπη 507.000 τόνοι EPS, εκ των οποίων 165.000 διαχωρίστηκαν για ανακύκλωση.
